Beste Truus,

Langs de Catharijnesingel bloeien nu honderden prachtige narcissen die samen jouw naam vormen. Afgelopen week vertelde Frank, die het beheert, ons over dit monument. Hij vertelde ons over jou, een verzetsstrijdster die haar leven overhad voor de vrijheid van anderen toen je Gerardus Johannes Kerlen, de Utrechtse NSB-hoofdcommissaris van politie hebt doodgeschoten. Nog geen twee maanden later werd je opgepakt en afgevoerd naar concentratiekamp Sachsenhausen, waar je uiteindelijk bent vermoord. Ik vind het bizar om te beseffen dat iemand van mijn leeftijd toentertijd zulke moedige dingen heeft gedaan, wetende wat de consequenties zouden kunnen zijn.

Soms vraag ik me af hoe het zou zijn als ik in die oorlog had geleefd. Zou ik mijn kop in het zand hebben gestoken, zoals vele anderen dat deden? Of zou ik ook genoeg moed en wilskracht hebben gehad om in het verzet te gaan zoals jij? Ik denk dat je in oorlogssituaties anders gaat nadenken over hoe jij je leven hier op aarde zin wilt geven en wat jij kan bijdragen. Maar soms is daar ook geen ruimte voor om over na te denken. Soms moet je gewoon overleven. En dat wordt heel erg moeilijk als je wordt vervolgd, zoals de Joden werden vervolgd in de oorlog.

Jouw vader was Joods en heeft de oorlog overleefd door onder te duiken. Het lijkt me verschrikkelijk om mijn vader niet meer te kunnen zien of spreken omdat hij in levensgevaar is. Ik vraag me af of je gedurende jouw tijd in de oorlog wel wist of hij nog wel in leven was. Eigenlijk zoals jouw vader zich dat bij jou afvroeg nadat de oorlog voorbij was. Waarschijnlijk is dat een van de redenen geweest waarom je besloot in het verzet te gaan. Je kan wel proberen een oorlog te overleven, maar wat voor zin heeft overleven als je leeft in een maatschappij waarin je niet vrij bent en waar mensen om je heen zo veel onrecht wordt aangedaan? Een maatschappij waarin je je eigen familie niet kan zien omdat ze ondergedoken zitten?

Inmiddels zien we in Nederland campagneposters dat mensen hun ‘vrijheid’ weer terug kunnen stemmen omdat we door de pandemie te maken hebben gekregen met een aantal beperkingen op ons dagelijks leven. Het haalt het bloed onder mijn nagels vandaan. Wat een tegenstelling is het ook eigenlijk, je vrijheid terug stemmen. Alsof mensen zijn vergeten dat er genoeg landen in de wereld zijn waar niet eens algemeen kiesrecht is. Ik vind het ook bijna een belediging voor mensen zoals jij, die in de periode dat er daadwerkelijk geen vrijheid was in ons land hiervoor hebben gevochten. Het lijkt net alsof mensen een totaal andere betekenis aan het woord vrijheid hebben gegeven of dat ze hun vrijheid voor lief nemen.

Oorlog voelt vandaag de dag in Nederland heel ver weg. We lezen erover in onze geschiedenisboeken, zien de plaatjes, kijken wel eens een documentaire. Maar al die beelden in het zwartwit laten het soms lijken alsof het allemaal een film was. Niks komt in de buurt van hoe oorlog voor jou en de mensen om je heen toentertijd moet hebben gevoeld. Ik vraag me af hoe je nu naar die beelden zou kijken als je er nog was geweest.

Maar ook de oorlogen die nu in andere landen zoals Syrië plaatsvinden voelen ver weg. Misschien willen we het ook ergens ver weg laten, omdat het zo confronterend is om te bedenken dat het allemaal mensen zijn zoals ik en mijn eigen familie.
Afgelopen week ben ik een aantal keer langs jouw bloemenmonument gelopen. Het staat nu heel mooi in bloei. Telkens als ik al die Narcissen zie, wordt ik herinnerd aan jouw moedige verhaal en voel ik me weer ontzettend dankbaar voor alles wat ik heb in mijn leven.

Dankjewel Truus,

Marie van der Burg
Jazz & Pop jr1
HKU Utrechts Conservatorium